Jak poinformował portal transport-publiczny.pl, Centrum Unijnych Programów Transportowych zapowiedziało rozpoczęcie konkursu na dofinansowanie do zakupu nowych tramwajów ze środków z Krajowego Planu Odbudowy. Do zgarnięcia jest część z kwoty prawie 866 milionów złotych w formie bezzwrotnej dotacji, a maksymalny poziom dofinansowania wynosi 85 procent.
Przy czym warto pamiętać, że owa dotacja może być przyznana tylko takim projektom, które nie przewidują podwójnego finansowania. Premiowane będą następujące czynniki:
- obsługa tras łączących ważne generatory ruchu i ważnych ciągów komunikacyjnych w danym ośrodku,
- objęcie tramwajów priorytetem w ruchu ulicznym, szczególnie na skrzyżowaniach,
- uwzględnienie stref czystego transportu,
- przyjęty Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej,
- stopień zaawansowania procesu zakupowego;
Czas na dostawę wagonów objętych tym dofinansowaniem niestety będzie krótki. Ostatni taki pojazd ma być dostarczony do 30 czerwca 2026 roku – wtedy kończy się okres kwalifikalności wydatków w KPO, choć CUPT zaznacza, że w drodze zmian regulaminu może on zostać wydłużony.
Miasto nie mówi „nie”, choć nie spełnia wymagań
Rodzi się więc pytanie, czy Szczecin chce ubiegać się o te środki i czy w ogóle chce kupić nowe tramwaje? Odpowiedź, jaką uzyskaliśmy z Centrum Informacji Miasta jest dość wymijająca, biorąc pod uwagę fakt, że Szczecin ze swoją polityką, a właściwie jej braku, nie spełnia wszystkich wymogów stawianych przez Centrum. Już samo zwalanie winy na organizatorów za to, że warunkowanie nie poszło po myśli miasta, wygląda żałośnie…
– Gmina Miasto Szczecin na bieżąco śledzi informacje dotyczące tego naboru i jest wstępnie zainteresowana uczestnictwem, dostrzegając równocześnie szereg ryzyk i zagrożeń. Proszę zauważyć, że warunki naboru opublikowano 45 dni przed zamknięciem naboru. Okazało się, że środki pożyczkowe zostały przez władze centralne zmodyfikowane na 85% dotację. Zwracaliśmy jako miasto Ministerstwu Funduszy i Polityki Regionalnej poprzez Unię Metropolii Polskich uwagę, że w takim przypadku zainteresowanie naborem może wielokrotnie przekroczyć alokację. Powielany jest tym samym schemat w którym wsparcie uzyska zaledwie kilka projektów w całym kraju – przede wszystkim tych które w całości lub z minimalnymi brakami będą wpisywały się w opublikowane w dniu wczorajszym kryteria. Oznacza, to że w pierwszej kolejności na poziomie Gminy Miasto Szczecin prowadzona jest dogłębna analiza kryteriów wyboru projektów w naborze i szans na maksymalizację punktacji naszego ewentualnego projektu (proszę zauważyć, że w kryteriach wymagane jest m.in. wdrożenie w mieście Strefy Czystego Transportu, ale też wysoka dojrzałość projektu – tzn. optymalnie zawarcie umowy z dostawcą jeszcze przed złożeniem wniosku, a przynajmniej ogłoszenie postępowania zakupowego) – mówi Dariusz Sadowski z Centrum Informacji Miasta.
Jednocześnie Miasto deklaruje wolę podjęcia decyzji o złożeniu wniosku o dofinansowanie, przy czym będzie ona determinowana przez analizę kryteriów w powiązaniu z analizą sytuacji budżetowej Szczecina. Zapomina jednocześnie o tym, że w tym konkursie poległoby z kretesem przy swojej polityce tramwajowej, a właściwie jej braku. Bo prawda jest taka, że nic a nic nie robi w kierunku zakupu nowych tramwajów.
Nowe tramwaje potrzebą chwili
Nie rozumiemy takiego stanowiska miasta, ale jednocześnie zauważamy, że sytuacja w taborze Tramwajów Szczecińskich jest tragiczna pod kątem dostępności dla osób z niepełnosprawnościami – na 203 pojazdy tylko 38 posiada niską podłogę w mniejszym lub większym stopniu, co plasuje Szczecin w ogonie tramwajowej Polski. Już nawet o wiele mniejsze sieci, takie jak Gorzów Wielkopolski, Grudziądz lub Elbląg, mają większy udział tramwajów niskopodłogowych, o Olsztynie nie wspominając.
Nawet przybliżone wielkościowo sieci w Gdańsku i Bydgoszczy są doskonale rozwinięte pod względem ilości takowego taboru. O ile nad Motławą odsetek takich pojazdów wynosi 100 proc., to miasto nad Brdą jest bardzo bliskie osiągnięcia go w ciągu najbliższych dwóch lat! Z litości przemilczymy sytuację w większych miastach, takich jak Kraków, Wrocław, czy Poznań, bo tam prowadzą politykę zakupu nowych tramwajów już od wielu lat i jest ona spójna z wizją kreśloną przez tamtejszych włodarzy.
Zamiast inwestować w wagony z prawdziwego zdarzenia, których podręcznikowym przykładem są jeżdżące od 13 lat Swingi, urzędujący zarówno przy placu Armii Krajowej, jak i ulicy Klonowica decydenci wolą kupować rachityczne, mające swój konstrukcyjny rodowód jeszcze w latach trzydziestych ubiegłego stulecia, dwukierunkowe Moderusy Beta, a także „pudrować trupa” w postaci modernizacji przegubowych Tatr KT4Dt, tak ochoczo kupowanych od Berlina w latach 2006-2013. Sprowadzane równolegle z przegubowymi Tatrami solowe wagony T6A2D są na krawędzi śmierci technicznej i według nieoficjalnych planów Tramwajów Szczecińskich są pierwsze w kolejności do wycofania. Smutne jest to, że na razie nie ma żadnych konkretnych planów co do chociaż częściowej wymiany taboru, nawet przy udziale używanych wagonów z Niemiec, a jeśli nawet takowe są, to pozostają jedynie w sferze mglistych zapowiedzi. Cytując klasyka, „nie idźcie tą drogą”!
Jeśli chcemy, aby szczecińskie tramwaje były przyjazne mieszkańcom Szczecina, jak i również osobom przyjezdnym, musimy zacząć myśleć długofalowo i perspektywicznie, a nie kupować nowe wagony tylko po to, aby poprawić swój wizerunek i mieć co obiecywać elektoratowi przy kolejnych wyborach. Pojedyncze Tatry już się rozsypują, a ich przegubowe siostry też się rozlecą w perspektywie kolejnych lat. Dlatego zakup nowych wagonów, przyjaznych zarówno dla pasażerów i motorniczych, czego nie można powiedzieć o Betach, jest potrzebny od zaraz. Czy tak się stanie, przekonamy się po czynach władz Miasta i podległych mu Tramwajów Szczecińskich…
