W ostatnich dniach ukazały się na naszych łamach zestawienia najlepszych spływów kajakowych i jezior w województwie zachodniopomorskim. Kontynuując nasz cykl, przedstawiamy ranking najlepszych i najpiękniejszych lasów.

Również w tym wypadku wybór i selekcja tych najpiękniejszych była naprawdę trudne – kompleksów leśnych w naszym województwie jest tak dużo, że trzeba było posłużyć się tradycyjnymi kryteriami. Są to oczywiście walory krajobrazowe, przyrodnicze i turystyczne.

Park leśny wokół jeziora Głębokiego

Jest to położony w północno-zachodniej części Szczecina park leśny o powierzchni ok. 350 ha, na terenie którego znajduje się jezioro Głębokie. Las stanowi część Puszczy Wkrzańskiej i jest drugim pod względem powierzchni szczecińskim parkiem leśnym. 

Park leśny porasta las mieszany, charakteryzujący się dużym udziałem sosny zwyczajnej. Od północnego wschodu sąsiaduje z osiedlem Głębokie, zaś od północy z osiedlem Pilchowo. Przez teren parku przebiega ścieżka dydaktyczna oraz Szlak Puszczy Wkrzańskiej im. S. Kaczmarka. 

Przy alei Spacerowej biegnącej wzdłuż północnego brzegu jeziora, na jego północno-zachodnim brzegu, rosną pomnikowe drzewa: Dęby Brytyjczycy (5 dębów o obwodzie 300-430 cm), których nazwa upamiętnia Brytyjską Misję Repatriacyjną dla Niemców. Jej siedziba funkcjonowała w latach 1945-1947 w willi stojącej przy pobliskiej ul. Jaworowej. Na zachód od nich rośnie Buk Upiór (obwód 400 cm), jego nazwa wiąże się z „upiornym” kształtem kilkunastu konarów korony drzewa. Przy północno-zachodnim krańcu jeziora znajduje się strzelnica wojskowa „Wołczkowo”. W centralnej części Parku Leśnego znajduje się wzniesienie o wysokości 22 m n.p.m.

Las Arkoński

Ten kolejny w naszym artykule fragment Puszczy Wkrzańskiej jest położony w północnej i północno-zachodniej części Szczecina na Wzgórzach Warszewskich. Obejmuje swoim obszarem północne części osiedli Arkońskie-Niemierzyn, zachodnią część osiedla Osów, a także wschodnią granicę osiedla Głębokie. 

Zajmuje falisty teren o deniwelacji około 100 m (Płaskowzgórze Warszewskie osiąga wysokość 120 m n.p.m., a jezioro Głębokie 19 m n.p.m.). Las Arkoński porasta las mieszany, w którym występuje sosna zwyczajna, buk zwyczajny oraz dąb, brzoza brodawkowata, topole, olsza czarna. Wiele gatunków zostało wprowadzonych przez człowieka, jak modrzew europejski i daglezja zielona. 

Krajobraz Parku Leśnego jest urozmaicony, znajdują się tu liczne wzniesienia, tj. Wzgórze Arkony (70,3 m n.p.m.) i Wzgórze Sobótki (około 70 m n.p.m.). Przez teren parku przepływa szereg potoków: Osówka, Arkonka, Zielonka, Żabiniec, Kijanka i kilka pomniejszych. Zagłębienia terenu zajmuje kilka małych jezior: Arkonka, Goplany i Głuszec oraz stawy Syrenie Stawy, Cichy Staw, Górny Staw i mniejsze. 

Jedną z najurokliwszych części Parku Leśnego Arkońskiego jest Dolina Siedmiu Młynów, która obejmuje część górnego biegu Osówki, pomiędzy osiedlami Głębokie i Osów. Dolina wchodzi w skład zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Dolina Siedmiu Młynów i źródła strumienia Osówka”. 

Las Arkoński posiada istotne znaczenie na szczecińskiej mapie miejsc przeznaczonych na sport, wypoczynek i rekreację. Znajdują się tu liczne trasy spacerowe (z wyznaczonymi szlakami turystycznymi), kilka punktów widokowych, tor saneczkowy, a nawet wyciąg narciarski. Na terenie Parku Leśnego mieści się ośrodek sportów konnych, a w miejscu dawnego jeziora Arkonka, miejskie kąpielisko. Przy ul. Arkońskiej znajduje się stadion Arkonii Szczecin. W obrębie kompleksu mieści się także Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii im. św. Brata Alberta w Szczecinie. 

Południowa część Lasku Arkońskiego wraz z Parkiem Kasprowicza tworzy zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Zespół Parków Kasprowicza-Arkoński” o łącznej powierzchni 96,8 ha. 

Park leśny Zdroje

Tym razem przeniesiemy się do Puszczy Bukowej, gdzie pomiędzy Zdrojami a Podjuchami ulokowany jest kompleks leśny Zdroje. Powierzchnia oddzielonego autostradą A6 północno-zachodniego fragmentu Puszczy wynosi 173 ha.

Urozmaicona powierzchnia północnej części Wzgórz Bukowych z dominacją drzewostanu bukowego, bukowo-dębowego i sosnowego. Kilka drzew o rozmiarach pomnikowych m.in. dąb o obw. 474 cm i cis pospolity o obw. 143 cm. Przy ul. Grabowej w okresie przedwojennym znajdował się pałac i park Töpfferów, współwłaścicieli cementowni „Stern”. W południowej części kompleksu znajduje się rezerwat przyrody „Zdroje”. W północnej części dawne wyrobiska kopalni kredy z pozostałościami infrastruktury tworzą legendarne już Jezioro Szmaragdowe, niezmiennie urzekające przybyszy swoim otoczeniem i barwą wody.

Park ten jest popularnym miejscem wypoczynku wśród szczecinian. Dla nich wyznaczono szlaki turystyczne, ścieżki dydaktyczne, punkty widokowe i miejsca do palenia ognisk (Polana Widok i Polana Słoneczna). W pobliżu dwie restauracje („Szmaragd” i „Grota”) oraz hotel „Panorama”. Największą atrakcję stanowią nie tylko Jezioro Szmaragdowe i okolice, ale też liczne punkty widokowe – Wzgórze Akademickie, Oko na Szczecin, Skórcza Góra i Wzgórze Czanowskie.

Barlinecki Park Krajobrazowy

Najmłodszy park krajobrazowy w województwie, powołany pod koniec 2020 roku, jest położony na styku województw zachodniopomorskiego i lubuskiego, na terenie Puszczy Gorzowskiej.

Barlinecki Park Krajobrazowy, oprócz pięknego krajobrazu wzdłuż unikalnej Doliny Płoni od Żydowa po Niepołcko i Laskówka oraz bogactwa przyrodniczego, szczególnie znanego jako Bieszczady Barlineckie, jest domem dla wielu mistycznych miejsc i legend. W centrum parku znajduje się piękne polodowcowe Jezioro Barlineckie, wokół którego zbudowano „szlak przygody” opowiadający historię Królowej Puszczy Barlineckiej, jej przyjaciół i miejscowej ludności. W Skalistym Jarze Libberta, rezerwacie przyrody położonym niedaleko wsi Równo, demony i czarownice co noc przedostają się do naszego świata przez Diabelską Bramę. Przed przybyciem na ziemię najważniejsze z nich zawsze wchodzą na ambonę czarownic, aby poinstruować swoich braci, jak najskuteczniej uwodzić ludzi. Mówi się również, że Dziki Myśliwy wędruje po obszarze bagna „Okuńskie”, bagnistym obszarze ekologicznym znanym lokalnie jako „dzika łąka”. Spacery po pięknych terenach parku i spotkania z ludźmi, którzy żyją tu od pokoleń, dostarczą wielu innych ciekawych historii i legend do zapamiętania.

Flora parku składa się z wielu unikalnych roślin, z czego na szczególną uwagę zasługuje buczyna pomorska. To majestatyczne drzewo przystosowane jest do życia w dwóch różnych warunkach. Kwaśne buczyny rosną na pagórkowatych zboczach morenowych, gdzie runo, najniższa warstwa lasu, jest ubogie w inne gatunki roślin, gdyż strome zbocza wypłukują cenne makro- i mikroelementy. Preferuje ona bardziej płaskie tereny, bogate w różnorodne związki organiczne. Na podobnych terenach rozmnożyły się okazałe dęby, które wraz z bukiem tworzą rodzimy las. W parku znajdują się drzewa tego gatunku liczące około 300 lat, co dodatkowo podkreśla dziewiczy charakter pięknego lasu.

Faunę reprezentują liczne gatunki zwierząt, m.in. puchacz zwyczajny, dudek, łoś europejski, jeleń szlachetny, dzik europejski, szaraki, lisy rude, bobry europejskie, jaszczurka zwinka oraz ropucha paskówka.

Na szczególną uwagę zasługują charakterystyczne dla wsi budynki i obiekty związane z dawnym młynarstwem, czego najlepszym przykładem jest udostępniony do zwiedzania Młyn Papiernia. Miłośników zabytków zainteresuje również XVIII-wieczny dwór w Niepołcku oraz cmentarz żydowski w Barlinku.

Bory Krajeńskie

Obejmują one lasy Pojezierza Zachodniopomorskiego i Pojezierza Południowopomorskiego z mikroregionami: Pojezierze Wałeckie, Dolina Gwdy i Pojezierze Krajeńskie. Administracyjnie są to województwa: wielkopolskie i zachodniopomorskie. Większość terenów leśnych należy do Lasów Państwowych i leży w nadleśnictwach: Jastrowie, Lipka, Okonek, Płytnica, Zdrojowa Góra i Złotów.

Cechami charakterystycznymi dla tutejszej przyrody jest występowanie licznych torfowisk i obszarów małej retencji. Najważniejsze cechy charakterystyczne obszaru to: 

• liczne torfowiska przejściowe,
• masowo występujące źródła i torfowiska źródliskowe, przy czym ewenementem w skali polskiego niżu są petryfikujące torfowiska źródliskowe z wciąż zachodzącym procesem tworzenia się trawertynów,
• soligeniczne torfowiska mechowiskowe z reliktowymi gatunkami mchów (mszar nastroszony, błotniszek wełnisty, parzęchlin trójrzędowy, błyszcze włoskowate, sierpowiec błyszczący),
• liczne czyste i słabo przekształcone cieki wodne (np. Rurzyca, Piława, Płytnica, Szczyra, Debrzynka),
• wilgotne łąki z siedliskami storczyków,
• występowanie mokradłowych gatunków kalcifilnych (np. kłoć wiechowata, dziewięciornik błotny, czy nasięźrzał pospolity),
• wysoka różnorodność florystyczna, w tym gatunki rzadkie i cenne, m.in. lipiennik Loesela, skalnica torfowiskowa, sierpowiec błyszczący),
• unikatowe gatunki bezkręgowców;

Bory Krajeńskie są bogate w liczne obszary ochrony przyrody, a mianowicie rezerwaty (m.in. Czarci Staw, Dolina Rurzycy, Diabli Skok) i tereny objęte programem Natura 2000 (m.in. „Dolina Debrzynki”, „Dolina Szczyry”, „Dolina Noteci”, „Ostoja Pilska” i „Nadnoteckie Łęgi”).

Puszcza Drawska

Rozpościera się na terenie nie tylko zachodniopomorskiego, ale też lubuskiego i wielkopolskiego. Ciągnie się pasmem na południe od jezior Lubie i Drawsko do ujścia Drawy do Noteci. Od północy i wschodu ograniczona jest Pojezierzem Drawskim i Pojezierzem Wałeckim, zaś od strony zachodniej znajdują się: Pojezierze Ińskie, Pojezierze Choszczeńskie i Pojezierze Dobiegniewskie. Od południa zamknięta Kotliną Gorzowską. W przeszłości części tego kompleksu nazywano także Puszczą Zarzęcicką (w okolicach Drawska Pomorskiego) oraz Puszczą Polską (na południe od jeziora Drawsko). Nazwa puszczy pochodzi od rzeki Drawy przecinającej lasy puszczy. Ze względu na położenie przeważnie w pasie sandrów Równiny Drawskiej dominują tu siedliska borowe z domieszką gatunków liściastych.

Na jej terenie położony jest Drawieński Park Narodowy, którego ogromnie ważną częścią są lasy (zajmują 83% jego powierzchni) – w większości są to lasy bukowe i dębowo-bukowe, a także bory sosnowe.

Krzywy Las

Ten niezwykły w swojej niezwykłości pomnik przyrody został tak nazwany ze względu na ponad 50 rosnących w tym miejscu zdeformowanych sosen zwyczajnych. Drzewa te są wygięte pod kątem ok. 90 stopni od ok. 20 cm nad ziemią, a krzywizna u niektórych dochodzi do wysokości 3 m. Ich wysokość całkowita sięga ok. 11–12 m. Zostały zasadzone w latach 30. XX wieku (prawdopodobnie w 1934 roku). 

Najbardziej znaną teorią jest, że drzewa zostały tak ukształtowane w wyniku celowej działalności ludzi, którzy uprawiali je specjalnie na tzw. krzywulce do celów stolarskich lub szkutniczych, takich jak budowa mebli, łodzi, sań itp. 

Według programu „Galileo”, zdaniem profesora Kremera powodem niespotykanego wykrzywienia pni było ścięcie drzewek w wieku od 6 do 10 lat z przeznaczeniem ich na bożonarodzeniowe drzewka. Ponieważ drzewkom celowo zostawiono ostatnią dolną gałąź, rosła ona dalej dążąc do pionu i z czasem przybrała charakterystyczny wykrzywiony kształt. 

W 2020 r. Gmina Gryfino, Nadleśnictwo Gryfino i Polska Grupa Energetyczna podjęły współpracę na rzecz rewitalizacji Krzywego Lasu. Zarząd Fundacji Polskiej Grupy Energetycznej przyznał gminie kwotę 250 tys. zł na rewitalizację pomnika przyrody i udostępnienie go dla ruchu turystycznego bez ingerencji w jego naturalną substancję. 

W 2021 r. Nadleśnictwo Gryfino utworzyło powierzchnię zastępczą Krzywego Lasu, na której nasadzono 1000 młodych drzewek. W dalszym etapie rozwoju poddane one zostaną procesowi sztucznego krzywienia. W tym roku Gmina Gryfino wydała także pierwszy ilustrowany przewodnik po Krzywym Lesie, który zawiera m.in. zestawienie najpopularniejszych tez na temat jego powstania.

Puszcza Goleniowska

Jest położona na wschód od jeziora Dąbie i Zalewu Szczecińskiego. Jej nazwa ma średniowieczny rodowód i pochodzi od leżącego w jej sercu Goleniowa. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1349 jako tereny łowieckie książąt Pomorza Zachodniego. 

80% obszaru Puszczy zajmują lasy iglaste (77% – sosna, 3% – wprowadzony sztucznie w XIX w. świerk). Pozostałe 20% stanowią drzewa liściaste – głównie buk i olsza czarna, będące podstawowym gatunkiem w środowisku bagiennym. W położonych najniżej miejscach podmokłych występują zbiorowiska łęgowe, nieco wyżej rosną podmokłe lasy olszynowe przechodzące w typowy bór bagienny. 

Oprócz przeważających tutaj drzew iglastych oraz buków i olszy czarnej, występują również następujące gatunki drzew: brzoza, dąb, jesion, jawor, wiąz, klon, wierzba i topola. W zależności od podłoża można tutaj spotkać krzewy takie jak: czeremcha, jarzębina, leszczyna, głóg, malina, jeżyna, kalina i inne. W Kliniskach Wielkich rośnie 450-letnia lipa „Anna”, pod którą, według legend, odpoczywała księżna pomorska, żona Bogusława X – Anna Jagiellonka. 

Faunę reprezentują przede wszystkim: sarna, dzik, bielik, kruk, myszołów zwyczajny, żuraw zwyczajny, kania ruda. Okazjonalnie występuje wilk szary i łoś.

Przez obszar Puszczy Goleniowskiej przepływają Ina, Płonia, Gowienica, Wołczenica, Krępa i Grzybnica, a swoje miejsce mają jeziora Ostrowo, Przybiernowskie, Czarnogłowy, Piaski, Szczucze i Okonie.

Mamy tutaj również bogatą ofertę szlaków turystycznych – wśród tych pieszych mamy szlaki Rekowski, przez Las Golczewski, Anny Jagiellonki, Borów Goleniowskich, Stepnicko-Rokicki i Doliny Niemicy, wśród rowerowych: Leśny Szlak Golczewski, Miejski Szlak Golczewski i wokół Zalewu Szczecińskiego R-66, a spośród kajakowych: „Meandry Iny”, „Gowienica” i „Płonia”.

Puszcza Piaskowa

Jest to zwarty kompleks leśny o powierzchni ok. 63,5 km kw. położony na Pojezierzu Myśliborskim i w Dolinie Dolnej Odry. Puszcza porasta Wzgórza Krzymowskie między Krzymowem i Stokami a Bielinkiem i Piaskiem, na zachód od Chojny. Kompleks leśny tworzą lasy sosnowe i mieszane. Puszcza w całości znajduje się w granicach Cedyńskiego Parku Krajobrazowego.

Na jej terenie, oprócz wspomnianego parku krajobrazowego, znajdują się następujące rezerwaty przyrody: Bielinek, Dąbrowa, Dolina Świergotki, Olszyna Źródliskowa pod Lubiechowem Dolnym i Olszyny Ostrowskie, a także wśród pomników przyrody „Dąb Król” i „Głazy Bliźniaki”.

Las Golczewski

Jest to zespół przyrodniczo-krajobrazowy położony na terenie Nadleśnictwa Rokita w gminie Golczewo, ok. 3 km na wschód-południowy wschód od Golczewa. Lasy Nadleśnictwa Rokita leżą w Krainie Bałtyckiej, w dzielnicy Niziny Szczecińskiej, organizacyjnie należą do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie. 

Zespół obejmuje obszar 205 ha lasów, torfowisk i śródleśnych wód. Drzewostany na tym terenie należą do najżyźniejszych i najbardziej cennych. Znajdują się tu wyłączone drzewostany nasienne dla klonu jawora, gospodarcze drzewostany nasienne dla dębu, buka, oraz liczne drzewa doborowe – najcenniejsze egzemplarze drzew wpisane do ogólnopolskiego banku genów. Starodrzewia bukowe, jaworowe, dąbrowy, lasy zbliżone do naturalnych.

Na jego terenie jest ścieżka dydaktyczna o długości ok. 400 metrów przebiegająca przez wyłączony drzewostan jaworowy z okazałymi egzemplarzami drzew doborowych, pomnikiem przyrody ponad 400-letnim dębem „Władychem”, dystroficznym jeziorkiem i torfowiskiem, przy którym znajdują się gniazda gągołów. Teren zespołu stanowi matecznik wielu zwierząt, w tym gatunków rzadkich i chronionych związanych z biotopami i zagrożonych wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. 

Przez zespół przyrodniczo-krajobrazowy przechodzi „Szlak przez „Las Golczewski” (o długości 15,5 km, szlak okrężny, zaczyna się i kończy w Golczewie).

Gdzie wybrać się na kajaki? Oto 5 najlepszych spływów w Zachodniopomorskim

Gdzie wybrać się nad jezioro? Oto 10 malowniczych akwenów Pomorza Zachodniego