Badania kliniczne potwierdziły występowanie działania niepożądanego po podaniu szczepionki przeciwko COVID-19 Vaxzevria (AstraZeneca). Chodzi o chorobę zakrzepowo-zatorową, którą dodano do listy już po zarejestrowaniu produktu. W związku z tym Rzecznik Praw Pacjenta wznowił możliwość składania wniosków o odszkodowania. Temat ten to przypomnienie czasów pandemii, które na szczęście się zakończyły, ale wciąż są żywe w naszej pamięci.
W 2022 r. i pierwszym półroczu 2023 r. Rzecznik Praw Pacjenta wydał 223 decyzje przyznające łącznie 4,5 mln zł odszkodowań w związku z wykonanymi szczepieniami przeciwko COVID-19. Od początku tego roku Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych obejmuje również szczepienia obowiązkowe.
Każda ze szczepionek ma potwierdzone odmienne działania niepożądane. Podstawowym warunkiem przyznania świadczenia pieniężnego przez Rzecznika Praw Pacjenta jest to, że po podaniu szczepionki wystąpiło jedno z działań niepożądanych wymienionych w tzw. Charakterystyce Produktu Leczniczego.
Chodzi o odczyny poszczepienne zaobserwowane podczas badań klinicznych, ale także te, co do których związek przyczynowy z podawaną szczepionką potwierdzono już po zarejestrowaniu produktu. Lista tych działań ulega uzupełnieniom, ponieważ bezpieczeństwo szczepionek jest na bieżąco monitorowane w poszczególnych państwach, a następnie oceniane przez Europejską Agencję Leków. W uzasadnionych przypadkach dochodzi do aktualizacji danych o szczepionkach.
W przypadku szczepionki Vaxzevria (AstraZeneca) dodano dotąd takie działania niepożądane, jak zakrzepica naczyń żylnych mózgu, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego, parestezje, niedoczulica, szumy uszne oraz zapalenie naczyń skóry. Najnowsza zmiana polega na dodaniu do tej listy żylnej choroby zakrzepowo-zatorowego.
– Zachęcamy wszystkich, którzy po szczepieniu szczepionką Vaxzevria/AstraZeneca doznali żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, co skutkowało pobytem w szpitalu przez co najmniej 14 dni, by złożyli do nas wniosek o przyznanie odszkodowania – apeluje Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec.
Zgodnie z ustawą osoby, które doznały działań niepożądanych uwzględnionych w Charakterystyce Produktu Leczniczego dopiero po wykonaniu szczepienia, mogą złożyć do Rzecznika wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego w ciągu roku od daty tej aktualizacji. Złożenie wniosku dotyczącego omawianego schorzenia po szczepionce Vaxzevria będzie możliwe do 21 września 2024 roku. Z danych NIZP-PZH wynika, że w Polsce podano blisko 5,3 mln dawek tej szczepionki.
Okres pandemii na szczęście się dla nas zakończył. Temat, którym żyliśmy przez kilka lat, odszedł na dalszy plan i zostały tylko wspomnienia tych dziwnych czasów. Zapytaliśmy o nie studentów i absolwentów ze Szczecina.
– Podczas pandemii nauka odbywała się zdalnie. Na początku wydawało się, że idą za tym same plusy np. więcej wolnego czasu. Nauczyciele często nie wiedzieli, jak obsługiwać programy, na których odbywały się lekcje, więc mieliśmy więcej luzu. Nie czuło się presji związanej z nauką, bo nie stawało się twarzą w twarz z dydaktykami – wspomina Zofia Ossowska, wtedy licealistka, a obecnie studentka Kierunku Lekarskiego. – Po jakimś czasie zaczęło nam brakować naszych szkolnych znajomych, normalnego prowadzenia niektórych zajęć, bo wkradła się nieprzyjemna rutyna i zmęczenie e-learningiem, który jako nowy sposób na prowadzenie lekcji był jeszcze niedopracowany.
Nie tylko ona wypowiada się w takim tonie.
– Żałuję zamknięcia uczelni, ponieważ cały rok nauki praktycznej odbywał się przed laptopem. Oczywiście nie zmienia to faktu, że rozumiem decyzję, zwłaszcza w kwestii uczelni medycznych, gdzie narażenie na kontakt z wirusem było ogromne. – mówi lek. Adrianna Górniak, ówczesna studentka Kierunku Lekarskiego. – Z perspektywy czasu mogę ocenić, że część działań w kwestii pandemii była chaotyczna, przykładowo zamykanie lasów, ale zdaję sobie sprawę, że walcząc z łatwo rozprzestrzeniającą się chorobą, o której niewiele było wiadomo, priorytetem było ratowanie życia, uwzględniając wszystkie możliwości.
Nie wszystkie obostrzenia i decyzje były dobrze wspominane. Środowisko lekarskie jest jednak zgodne, że szczepienia uratowały w czasie pandemii wiele istnień, a działania niepożądane po podaniu szczepionki są niczym w porównaniu z konsekwencjami niewprowadzenia szerokiego programu szczepień. Plotki o spiskach koncernów farmaceutycznych były wyssane z palca, chodziło bowiem o ratowanie życia.
– Jeśli chodzi o szczepienia, to jedyną ich wadą jest to, że trafiły do nas tak późno. Wiele osób będzie mówić o Niepożądanych Odczynach Poszczepiennych, jako o czymś niezwykle niebezpiecznym i powszechnym – dodaje lek. Adrianna Górniak. – NOP faktycznie mogły być zgłaszane, ale warto pamiętać, że za NOP uznawany jest nawet ból ręki po szczepieniu. Sam skrót był tak demonizowany, że niektórym na myśl zupełnie bezzasadnie przywodził najgorsze skojarzenia. Zawsze należy pamiętać, że każda osoba odmawiającą szczepienia nie naraża tylko siebie – staje się przestrzenią dla patogenów do mutacji. Szczepienia natomiast nie są w stanie przewidzieć przyszłych zmian w genomie bakterii i wirusów, dlatego każda osoba odmawiająca szczepień potencjalnie narażała innych ludzi, zwłaszcza tych, którym na skorzystanie ze szczepień nie pozwala stan zdrowia.
