To prawdziwa gratka dla entomologów i miłośników przyrody – w Puszczy Bukowej, tuż pod Szczecinem, odnaleziono Cis fissicollis, gatunek chrząszcza uznawany dotąd w Polsce za niemal wymarły. Do niedawna jego jedynym pewnym siedliskiem była Puszcza Białowieska. Ostatnie potwierdzone obserwacje sprzed niemal wieku pochodziły z Brylińców na południu kraju.

Teraz, w wyniku prac terenowych prowadzonych w 2025 roku przez entomologa Rafała Rutę, ten rzadki owad został po raz pierwszy odnaleziony w Puszczy Bukowej, w dwóch lokalizacjach – w projektowanym rezerwacie Dolina Ponikwy oraz w rezerwacie Bukowe Zdroje im. Profesora Tadeusza Dominika.

Cis fissicollis to mikroskopijny chrząszcz z rodziny Cisidae, osiągający zaledwie około 2 milimetrów długości. Żyje w starych, rozkładających się owocnikach grzybów nadrzewnych. W Polsce gatunek ten uznawano za ekstremalnie rzadki — do tego stopnia, że przez dziesięciolecia nie udało się potwierdzić jego występowania.

Zaskakuje fakt, że podczas krótkiego, zaledwie 12-godzinnego rekonesansu w Puszczy Bukowej, chrząszcza odnaleziono w dwóch oddalonych od siebie rejonach. To sugeruje, że jego populacja w tym lesie może być całkiem liczna.

Kolejny dowód na wyjątkowość Puszczy Bukowej

Nowe stanowisko Cis fissicollis ma ogromne znaczenie naukowe. Po pierwsze, to jedno z najdalej na północ wysuniętych miejsc występowania tego gatunku w Europie. Po drugie, obecność tak rzadkiego owada potwierdza, że Puszcza Bukowa jest lasem o długiej ciągłości ekologicznej, mimo wcześniejszych wątpliwości niektórych badaczy.

Teren ten, choć położony zaledwie kilka kilometrów od centrum Szczecina, zachował charakter pierwotnego lasu bukowego z bogatym mikroświatem grzybów, porostów i owadów.

– Występowanie tych super rzadkich gatunków w Puszczy Bukowej potwierdza wysokie walory przyrodnicze tego kompleksu leśnego. Choć ciągłość trwania lasu na omawianym obszarze poddawano w wątpliwość, to dane przyrodnicze wskazują dobitnie, że interpretacje takie są nieuprawnione, o czym świadczy nie tylko charakter samych lasów, ale przede wszystkim występowanie szeregu wskaźników lasów o długiej ciągłości ekologicznej, zarówno wśród grzybów (12 gatunków notowanych w Polsce tylko w Puszczy Bukowej & 18 gatunków wskaźnikowych europejskich lasów bukowych!), porostów (21 reliktów puszczańskich!), jak i owadów – komentuje przyrodnik, Łukasz Lawicki. – Potwierdza to też słuszność wprowadzonej 1,5 roku temu decyzji o bezterminowym wstrzymaniu wycinek najbardziej wartościowych drzew (liściastych powyżej 80 lat) oraz nieusuwaniu martwych drzew w Puszczy Bukowej.

Odnalezienie Cis fissicollis to nie tylko sukces naukowy, ale też powód do dumy dla regionu. Puszcza Bukowa po raz kolejny udowadnia, że kryje w sobie niezwykłe bogactwo życia — często niedostrzegalne gołym okiem.